ارزیابی شاخص‌های مسکن بومی در محله‌های شهر میبد، با تأکید بر عوامل مؤثر بر شکل‌گیری مسکن بومی

مسکن بومی الگوی خاصی از مسکن است که با ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ساکنان و خصوصیات طبیعی و محیطی مکان مورد نظر تناسب دارد. شهر میبد با سابقه‌ای درخشان، در محیط گرم­وخشک ایران مرکزی قرار گرفته است. ساکنان این شهر با فرهنگی غنی در کنار هم زندگی می‌کنند. همة این شرایط طبیعی و انسانی، الگوی خاصی از زیست و سکونت را در میبد به‌وجود آورده است. در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، ویژگی‌های مسکن بومی در شهر میبد بررسی شده و به‌منظور شناخت وضعیت مسکن بومی در محله­های این شهر، از چهار شاخص اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، فیزیکی-کالبدی و خدماتی-زیربنایی استفاده شده است. براساس نتایج آزمون کروسکال والیس و آزمون یومن ‌ویتنی، شاخص اجتماعی-فرهنگی و فیزیکی-کالبدی وضعیت بهتری دارند؛ شاخص اقتصادی در حد متوسط و شاخص خدماتی-زیربنایی پایین‌تر از متوسط است. همچنین میان محله­های شهر میبد در شاخص‌های مسکن بومی، تفاوت معناداری وجود دارد. شاخص­های اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی در محله‌های قدیمی شهر میبد وضعیت بهتری دارند، اما شاخص­های فیزیکی-کالبدی و خدماتی-زیربنایی در محله‌های قدیمی ضعیف‌تر، و در محله‌های جدید قوی‌ترند. براساس نتایج به‌دست‌آمده از تکنیک تحلیل­عاملی، به‌منظور دستیابی به مسکن بومی در شهر میبد، 33 مؤلفه از چهار عامل اجتماعی-کالبدی، اقتصادی، خدماتی-زیربنایی و فرهنگی، در طراحی و ساخت مسکن این شهر درنظر گرفته شدند. از این‌رو انتظار می‌رود که در برنامه‌ریزی آتی مسکن در شهر میبد، معیارهای اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی که در گذشته در طراحی و ساخت مسکن رعایت می‌شد، امروز نیز مورد توجه باشد و برای بهبود وضعیت شاخص‌های مسکن بومی برنامه‌ریزی شود.